Xav paub txog kab lis kev cai hauv paus txawm hauv Borneo

Cov txheej txheem:

Xav paub txog kab lis kev cai hauv paus txawm hauv Borneo
Xav paub txog kab lis kev cai hauv paus txawm hauv Borneo

Video: Xav paub txog kab lis kev cai hauv paus txawm hauv Borneo

Video: Xav paub txog kab lis kev cai hauv paus txawm hauv Borneo
Video: Saib Mis paub Poj niam (hluas nkauj) tus yam ntxwv lub siab 2024, Tej zaum
Anonim
Ib tug tub rog Iban xyaum nrog rab phom
Ib tug tub rog Iban xyaum nrog rab phom

Kuv tau txais tos los ntawm tus txiv neej luag ntxhi tuav lub taub hau.

Nws tsa pob ntseg kom kuv thiaj li zoo dua. Tus npua tsis muaj hmoo tau raug xa mus ua ntej kuv tuaj txog. Ob tug txiv neej tanned Iban tab tom tua nws ntawm ntug dej hauv kev npaj rau kuv nyob hauv lawv lub tsev ntev. Kev txais tos yog gory tab sis tus phooj ywg zoo li ntau tus neeg tuaj txog rau unload peb nqaim nqaim. Lawv zoo siab tau pom kuv.

Thaum sawv ntxov pib nrog rau 6-teev tsav tsheb los ntawm Kuching, ua raws li ob teev ntawm kev sib sau ua tus dej ntiav hauv lub nkoj tsis ruaj khov. Monkeys tshaj tawm peb ntxeem tau nrog qw los ntawm lub canopy. Peb tau ntim cov kaus poom kerosene, ntses loj, thiab qee yam zaub txawv txawv. Txhua tus tau yuav khoom plig rau kuv phau ntawv qhia thiab kuv vam tias yuav txaus siab rau tus thawj coj ntev. Nws yuav txiav txim siab tias kuv tuaj yeem nyob lossis tsis nyob. Kuv tau xav txog qhov muaj peev xwm txaus ntshai uas tau xa rov qab los hauv qhov tsaus ntuj. Kuv puas yuav tau ntses thib ob?

Iban Longhouse

Lub tsev ntev yog qhov ua haujlwm siab ntawm terraces, tsiaj cwj mem, thiab lub tsev sab nraud. Nws sawv siab thiab ntsib tus dej ntws. Kuv twb tau mus xyuas cov qauv longhouses ntawm Sarawak Cultural Village hauv Kuching, tab sis tam sim no kuv pom kuv tus kheej saib ntawm qhov tseeb, tob hauv Borneo. Lub Tsev Haujlwm Saib Xyuas Kev Lag Luam Sarawak tau ua siab zoo npaj kuv nyob nrog lub tsev ntev ntev uas tsis tshua qhib rau sab nraudcov qhua. Kuv cov tswv yog Iban, ib qho ntawm ntau pawg hauv paus txawm hauv Borneo, suav nrog hu ua "Dayak" cov neeg. Ib txhia Iban nyob ze rau lub zos; Meanwhile, lwm tus ua liaj ua teb, ntses, yos hav zoov, thiab khawb ib tug nyob ntawm hav zoov.

Txhua tam sim no thiab tom qab ntawd thaum mus ncig, koj tau ntsib ib lub sijhawm zoo uas ua rau txhua tus kab mob tom thiab pw tsaug zog hmo ntuj tsim nyog. Tsis muaj laj thawj los cuam tshuam nrog lub koob yees duab-koj paub tias lub cim xeeb tsis tuaj yeem ntes tau zoo.

Kuv noj hmo yog ib lub sijhawm ntawd. Kuv tab tom noj mov nrog tus thawj thiab ob peb ntawm cov txwj laus nyob ntev. Plaub ntawm peb nyob rau ntawm ib lub xwmfab ntawm qias neeg linoleum hauv qab ib lub teeb ci ci. Hardwood embers smoldered nyob rau hauv qhib qhov cub. Nyob rau hauv pem teb ua ntej peb yog ib tug nqaij ntses nrog cov hniav, ib tug blackened lauj kaub ntawm mov, thiab midin - ib tug qab hav zoov fern uas tseem crunchy tom qab ua noj ua haus. Peb noj sib tham, ncav tes thiab tuav nrog qias neeg sab xis. Ants tau nyiam peb cov pob txha ntses, tab sis tsis muaj leej twg saib xyuas. Ntsuj plig tau siab. Raws li yog ib txwm xyaum, lub tsev ntev tau txais kev txhawb nqa nyiaj txiag los ntawm pawg thawj coj saib xyuas kev ncig xyuas rau kuv. Kev ua koob tsheej tau ua tiav.

Hais lus rau nws nrog rau tus hwm ntawm Bapa (txiv), kuv ib txwm ncua rau tus thawj coj thaum noj mov thiab hais lus. Txhua tus sawv kev hwm thaum nws zam nws tus kheej. Rail nyias thiab tsuas yog tsib taw siab, tus thawj coj tau yooj yim yog qhov tsawg tshaj plaws ntawm txhua tus neeg hauv lub cev-tab sis qhov ntawd tsis muaj teeb meem. Nws yog tus thawj coj, yawg suab, thiab ua tus kav nroog ntawm lub tsev ntev. Nws qhuas kuv qhov kev xaiv ntses ntawm lub khw tab sis hais tias, “Tom ntej no,ua kom nws yog empurau. Sawv daws luag. Haiv neeg rau Sarawak, empurau yog khoom plig raws li ib qho ntawm cov ntses uas tsis tshua muaj thiab kim tshaj plaws hauv ntiaj teb. Ib tus ntses npaj tau $500 lossis ntau dua.

Thaum peb noj mov tas, twb txog caij muab khoom plig. Lub tsev ntev tau muaj hluav taws xob, tab sis nws tau teeb tsa raws li kev xav tom qab. Cov hlau hlais tau xoob xoob, thiab ib lub teeb fluorescent ntsia tawm ntawm qhov chaw. Kuv tau hais li cas nqa cov kaus poom roj upriver rau lub tshuab nqhis dej yog kim thiab siv tsis tau. Raws li lub hnub faded, ib tug poj niam teeb dai lanterns. Txhua leej txhua tus zoo siab txog cov roj av ntxiv uas kuv nqa nrog.

Kuv muab ib lub raj mis rau tus thawj coj ua ntej, thiab tom qab ntawd cov me nyuam tau txais ib rooj plaub ntawm cheese puffs muab faib ua ib tug neeg noj. Kuv tau raug cob qhia txog yam khoom plig coj los, thiab raws li kuv phau ntawv qhia tau kwv yees, cov no tau txais txiaj ntsig zoo. Tus thawj coj tau hais tias kuv yuav tsum faib cov khoom noj. Ib tug los ntawm ib tug, cov me nyuam tuaj txais nrog ib tug txaj muag "terima kasih" (ua tsaug) ces khiav tawm nyob rau hauv ntshai. Cov tsev neeg longhouse tsis xav tau khaws cia. Xijpeem koj muab khoom plig yuav tsum tau siv tau thiab yooj yim rau faib sib npaug. Tsis txhob muab tus cwj mem, khoom ua si, lossis txhua yam uas yuav ua rau muaj kev tsis sib haum xeeb tom qab.

Npaj txhij tom qab kev sib pauv khoom plig; qhov no yog thaum koj xav ua phem rau qhov raug mob lossis ib yam dab tsi.

Kuv pom qee tus neeg tau pauv lawv daim sarongs, swimshorts, thiab fanny packs rau tsoos tsoos tsoos tsho. Niaj hnub no, cov neeg Dayak tsis tshua taug kev hauv cov hlaws dai thiab feathered headdresses. Cov intricate, muaj yeeb yuj designs tsuas yog hnav raufestivals xws li Gawai Dayak, thiab nyob rau hauv kuv cov ntaub ntawv, thov mus xyuas tourists. Thaum lawv hloov khaub ncaws, huab cua hloov pauv.

Kuv tau saib cov txiv neej thiab poj niam hloov pauv ua kev seev cev ib txwm muaj thaum ntaus nruas raug ntaus rau cadence. Cov tub rog ua las voos nrog cov hniav thiab daim thaiv yog tawv heev thiab txhais tau tias ua rau muaj kev ntshai ntawm cov neeg ncig tebchaws thiab cov yeeb ncuab. Lub Iban tau ua kev zoo siab ua cov tub rog tsis ntshai uas ib zaug muaj lub siab nyiam khaws cia lawv cov yeeb ncuab taub hau. Txawm hais tias lawv tsuas muaj cov cuab yeej cuab tam qub xwb, Iban yog npau suav phem rau cov tub rog Nyij Pooj nyob rau xyoo 1940. Kuv xav txog qhov no thaum tsov rog qw ua rau kuv zoo siab heev, tab sis tom qab ntawd kuv qhov kev lom zem yuav tsum tau los txog. Kuv tau feathered thiab xav tias yuav seev cev, ib yam nkaus. Cov poj niam thiab cov me nyuam tau lom zem heev, tab sis kuv tseem tham nrog kuv tus kws kho mob txog nws.

Kuv phau ntawv ploj mus qhov twg nws tsaug zog, cia kuv taug kev hmo ntuj. Thaum nws tawm mus, kuv muab kuv lub koob yees duab tso tseg. Kuv tsis xav kom cov tsev neeg xav tias zoo li cov neeg tuaj ncig tebchaws uasi hauv lawv lub tsev. Txhua tus zoo li so thaum lub koob yees duab ploj mus. Hauv kev sib pauv, cov khaub ncaws tsoos raug muab tso tseg. Kuv kuj so.

Nyob ib ncig ntawm 30 ntawm peb zaum tawg ri niab nyob ib ncig ntawm ib tug patchwork ntawm mats rau hauv pem teb. Cov av noo yog oppressive. Feem ntau cov txiv neej thiab ntau tus poj niam tau hnav khaub ncaws. Cov neeg xav pom kuv tattoos thiab txaus siab qhia kuv lawv li. Tattooing yog ib qho tseem ceeb thiab cim rau Iban txiv neej thiab poj niam. Ib tug neeg ntawm daim tawv nqaij qhia cov dab neeg ntawm lawv cov kev siv thiab kev ua neej. Qhov tseem ceeb bungai terung (eggplant paj) ntawm txhua lub xub pwg yog muab thaum ib tug tub hluasmus txawv tebchaws mus nrhiav kev nplua nuj thiab kev paub. Tattoos kuj muaj kev tiv thaiv. Piv txwv li, tattoo ntawm tus ntses tiv thaiv tus tswv ntawm kev poob dej. Kuv tau hais li cas tus qauv tshwj xeeb tattooed ntawm ob txhais tes qhia tias tus tswv tau coj ib tug neeg lub taub hau mus tsev.

Kuv pib mob siab rau tes tom qab ntawd.

Lub tsev nyob ntev no tsuas yog hais lus Iban xwb. Kuv tuaj yeem sib txuas lus me ntsis hauv Malay, peb lub lingua franca, tab sis tsuas yog ib tug tub hluas hais qee yam ntawm nws. Tab sis tsis hais txog thaj chaw, peb yam khoom txuas tag nrho cov kab lis kev cai ntawm lub ntiaj teb no: noj, haus, thiab haus luam yeeb. Los ntawm Sumatra mus rau Sweden, ib lub zos xav qhia ib khob, thiab yog li ntawd me ntsis ntawm lawv cov kab lis kev cai, nrog koj. Kev luag nyav thiab nodding tej zaum yuav yog tib hom kev sib txuas lus, tab sis qhov ntawd tsis muaj teeb meem. Kev sib faib zaub mov thiab tus cwj pwm tsis zoo hla txhua yam los tsim kom muaj kev ntseeg siab ntawm tib neeg. Kuv tus tswv tsev tau mob siab rau kev cog lus.

Kuv nkag siab vim li cas. Kuv sawv cev rau qhov tsis tshua muaj kev so los ntawm kev ua haujlwm txhua lub lim tiam, thiab cov tsev neeg ua si Iban tau npaj txaus siab rau. Hmoov tsis zoo, tib txoj hauv kev uas peb paub sib cuam tshuam yog noj, haus, thiab haus luam yeeb-tag nrho peb mus rau hmo ntuj. Ib tug los ntawm ib tug, cov tswv cuab hla tus choj kab lis kev cai los zaum ntawm kuv xub ntiag; txhua tus muaj lub siab zoo thiab ib yam dab tsi rau kuv noj. Txhua zaus, lawv nqa ib lub phaj uas muaj cov nqaij npuas rog thiab ib khob. Cov squishy squares tau noj ntawm cov iav ntawm tuak - ib lub tsev ua dab ua los ntawm fermenting nplaum nplej. Cov kab sib faib dej nrog kuv tau ntev heev.

Txawm tus niam hlob niam yau los ntevzaum cross-legged rau hauv pem teb ntsia kuv, nws ob lub qhov muag txo mus rau slits qab beaming, toothless luag nyav. Nws yog tus muaj nuj nqis tab sis kuj yog dab ntxwg nyoog hauv kev zais. Nws xav tsis yog ib qho xwb tab sis ob lub iav siab ntawm tuak nrog cov neeg tuaj saib sab hnub poob. Nws giggled thiab rub kuv caj npab cov plaub hau thaum kuv obliged. Nws yog kuv undoing, tab sis kuv tsis tau twv ib tug pog Iban.

Thaum tog mus txog crescendo, kuv tus phooj ywg tus neeg txhais lus tau hais rau kuv tias nws xav "ua kuv tus poj niam" hauv Malay ces luag nyav siab dawb paug thaum xav txog kuv cov lus teb. Kuv xav txog cov xwm txheej no rau tag hmo. Puas yog nws nyuam qhuav xaiv lo lus yuam kev isteri (tus poj niam) es tsis yog kawan (phooj ywg) lossis abang (kwv tij)? Peb qhov kev sib txuas lus tsis zoo tshaj plaws. Tom qab ntawd dua, nws muab nws txhais tes puag ncig kuv ntawm txhua lub sijhawm. Hnub tom qab, kuv phau ntawv qhia nrov nrov thaum kuv qhia nws txog nws. Nws hais tias cov txiv neej uas muaj txij nkawm so mus pw ua ntej, yog qhov kuv pom. Txawm li cas los xij, bachelors party lig rau hmo ntuj-qhov kuv tus phooj ywg tshiab xav ua rau kuv.

Nyob ib teev tsaus ntuj, kuv txawm txav deb ntawm tog mus rau ib lub txaj pw uas tau muab yoov tshaj cum rau kuv. Lwm tus tau tsiv mus rau lawv chav. Kuv mloog motionless nyob rau hauv qhov tsaus ntuj li unidentified creatures ntawm ntau qhov ntau thiab tsawg tuaj xyuas kuv tawm. Thaum kuv flinched, lawv scurried nrog me me claws khawb frantically rau traction.

Ob peb teev tom qab, cov qaib mob hnyav tshaj tawm tias kuv qhov kev cob qhia thaum sawv ntxov tau pib.

Ntau tus txiv neej twb tau mus ua me me peppercorn cog. Ib tug nyob tom qab thiab qhia kuv yuav ua li cas tuav ib rab phom. Cov leeg nqaij, tattooed, thiab hnav tsuas yog sarong, nws saib ib feem. Nws kuj tseem tuaj yeem pab pawg neeg darts rau hauv bullseye tau yooj yim. Iban yos hav zoov liab thiab npua qus rau cov protein, tab sis tam sim no, siv rab phom tua. Antique, rab phom tua phom yog qhov tseem ceeb rau kev pub mis rau lub tsev ntev. Nws khav theeb cia kuv tshawb xyuas riam phom, tab sis cov plhaub tsis tshua muaj pov tseg ntawm kev xyaum. Peb tsiv mus rau cov hniav tuav xwb. Kuv tsis xav tias kuv tus xib fwb yuav xav tau rab phom kom ciaj sia hauv hav zoov.

Kuv kuj tau kuaj nws txhais tes rau tattoos.

Iban pab pawg neeg nyob hauv ib lub tsev ntev hauv Sarawak, Borneo
Iban pab pawg neeg nyob hauv ib lub tsev ntev hauv Sarawak, Borneo

Nrhiav Longhouse Experience hauv Borneo

Txawm hais tias Iban ua siab zoo, tig mus rau tom hav zoov ntev uas tsis tau tshaj tawm yog lub tswv yim phem rau ntau yam. Hloov chaw, tau ntsib nrog Pawg Saib Xyuas Kev Ncig Tebchaws Sarawak thiab nug lawv txog kev npaj lub tsev nyob ntev. Txhawm rau kom tau txais txiaj ntsig zoo tshaj plaws, poob los ntawm lawv qhov chaw ua haujlwm ntawm tus kheej sai li sai tau thaum koj tuaj txog hauv Borneo. Ntau lub tsev ntev tsis tuaj yeem tiv tauj hauv xov tooj. Tej zaum ib tug yuav tau mus rau sab qaum teb los npaj rau koj-tso sijhawm.

Cov zej zog Longhouse nyob ze, feem ntau nyob deb ntawm kev pab kho mob. Tsis txhob mus yog tias koj tsis zoo. Txawm tias kis tau tus mob sniffles tuaj yeem ua rau muaj kev phom sij rau tsev neeg.

Longhouse kev paub sib xyaw. Koj tuaj yeem xav tias txhua lub tsev nyob ntev uas muab los ntawm tus tout lossis tus neeg sawv cev yuav yog cov kaus poom kev paub-qee qhov yog cov neeg ncig teb chaws tawm nrog cov vev xaib rau kev so. Koj tsuas yog kev cia siab rau qhov tseeb yog qhia koj lub siab nyiam rau Sarawak Tourism Board. Lawv muajkev sib txuas tsim nyog rau kev ncav cuag cov tsev nyob deb, cov zej zog uas yuav txaus siab rau kev txhawb nqa nyiaj txiag.

Kev nkag mus tau yog qhov qhia tau zoo tshaj plaws ntawm cov neeg tuaj ncig tebchaws uasi lub tsev ntev tau txais ntau npaum li cas-qhov deb ntawm txoj kev thiab cov nroog, qhov muaj feem ntau dua rau kev nco qab. Nqa cov khoom plig zoo rau tus thawj coj, kos rau tes tattoos, thiab npaj rau ib hmo muaj yeeb yuj!

Pom zoo: